Czasem rozstający się małżonkowie od razu wiedzą, że chcą wziąć rozwód, czasem jednak zastanawiają się, czy separacja nie byłaby lepszym wyjściem. Niektórzy pojęć „rozwód” i „separacja” używają zamiennie, co jest błędem. Rozwód i separacja zdecydowanie się od siebie różnią.

Rozwód stanowi rozwiązanie małżeństwa i pociąga za sobą dalej idące skutki prawne niż separacja, która nie tylko legalizuje separację faktyczną, ale także daje małżonkom czas na przemyślenie decyzji o ostatecznym rozstaniu i może stać się dla nich szansą na powrót na do siebie. Bardzo ważną różnicą jest to, że rozwodnik może ponownie zawrzeć małżeństwo, natomiast osoba pozostająca w separacji nie. Ponadto separację można znieść.

W jednym i drugim wypadku między małżonkami powinien nastąpić zupełny rozkład pożycia, a więc zostać zerwana więź psychiczna, fizyczna i ekonomiczna. Jednak w przypadku rozwodu rozkład pożycia musi być nie tylko zupełny, ale i trwały.

Separacja czy rozwód? W praktyce czasem niełatwo podjąć decyzję. Małżonkowie mają prawo wyboru instytucji ich zdaniem bardziej adekwatnej do sytuacji, ale zanim zdecydują się na dane rozwiązanie mogą skorzystać z pomocy profesjonalistów. Najlepsza będzie fachowa ocena prawnika, który stwierdzi, która droga będzie odpowiednia. Ostateczną decyzję podejmuje sąd, biorąc pod uwagę różne czynniki, w tym między innymi dobro małoletnich dzieci i zasady współżycia społecznego.